Bouwkundig detailleren voor tekenaar en ontwerper:
kelders.
Voor de volgende onderwerpen ga naar:
algemeen;
ventilatie en daglicht;
de gemetselde kelder;
de in het werk gestorte betonnen kelder;
de prefab gestorte betonnen kelder;
isolatie en drainage van kelders;
Algemeen:
Ondergrond en grondwaterOf een kelder mogelijk is hangt af van de ondergrond en de hoogte van het grondwater.
In gevallen van zachte klei of zachte grond is een kelder alleen mogelijk in combinatie met heiwerkzaamheden.
Indien het grondwater hoog staat, bijvoorbeeld op een meter onder het maaiveld, gaat de kelder drijven en zijn er extra voorzieningen nodig om de kelder op haar plek te houden, zoals bijvoorbeeld het verzwaren van de kelder.
Grondwater kan er ook voor zorgen dat de uitgegraven bouwput volloopt met water, waardoor er bronbemaling nodig zal zijn.
Voor de fundatie en de uitvoering van de kelderconstructie zal
daarom naar de grondslag moeten worden gekeken.
Dit kan door middel van geologische
kaarten, bodemkaarten en grondwaterkaarten. Maar ook het opvragen van
sonderingsrapporten uit de omgeving kan een goede indruk over de
grondgesteldheid geven. Informatie over kabels en leidingen in het terrein kan
worden verkregen bij het KLIC (Kabels en Leidingen Informatie Centrum) te
Utrecht. Maar ook bij nutsbedrijven, gemeentelijke instanties en eigenaren van
belendingen kan informatie worden ingewonnen. Om na te gaan of er andere
ondergrondse obstakels aanwezig zijn is het verstandig om oude kadastrale
kaarten na te gaan op vroegere bebouwing.
Soms zijn er van oude bebouwing nog funderingsresten of gedempte kelders achtergebleven.
Ventilatie en daglicht:
Voor een probleemloos gebruik van de kelder is een goede ventilatie van essentieel belang!Uitgangspunten zijn:
- Nooit be- of ontluchten via de kruipruimtes.
- Punt van afvoer (buiten) op een plaats waar voldoende luchtstroom is.
- Bij te weinig spontane afvoer kan geforceerd geventileerd worden.
- Afvoer bij voorkeur vanaf de keldervloer.
voor principe mogelijkheden ventilatie de beschreven oplossingen bij ventilatie kruipruimte.
Indien kelder onder maaiveld en daglicht gewenst dan koekoek toepassen.
Een volledig nieuw gemetselde koekoek komt tegenwoordig bijna niet meer voor.
Bij metselwerk kelders een koekoek apart funderen i.v.m. excentrische krachten die anders optreden.
Bij betonnen kelders kunnen deze krachten m.b.v. wapening worden overgebracht naar de betonwanden.
Een koekoek indien mogelijk situeren boven de grondwaterspiegel i.v.m. de benodigde stortnaden cq lekkage kansen.
voor prefab kelderlichtschachachten zie link verwijzingen bij externe sites van derden:
Variantoplossing voor daglicht:
Een Solatube daglichtsysteem kan een kelder eventueel ook voorzien van natuurlijk daglicht.
bron: Cobouw 05 april 2013)
Solatube en Sterk Beton hebben hun krachten gebundeld en samen bieden zij een totaalpakket aan.
Variantoplossing voor ventilatie:
Museum Gevangenpoort Den haagOplossing voor afvoer mechanische ventilatie kelder bouwdeel C
De gemetselde kelder:
oude kelderconstructies.
De oudste kelders zijn ongetwijfeld de gewelfkelders
hiervoor het onderdeel "Keldergewelven".
Voor de iets modernere kelders, doch alweer hopeloos verouderd
zie de afbeeldingen van een TH dictaat uit 1977betonvloer met gemetselde wanden.
Tot ongeveer 1940 werden kelderruimten doorgaans gemetseld.Men gebruikte daarvoor meestal speciale stenen en mortels die de kelder ondoordringbaar maakt voor doorslaand en optrekkend vocht.
De buitenzijde van de kelder werd om dezelfde redenen vertind met een specielaag. Over deze vertinlaag werd in het verleden een teerhoudend produkt aangebracht. Tegenwoordig verdienen milieu vriendelijker alternatieven de voorkeur
De diepte van een gemetselde kelder is beperkt. Door grond- en waterdruk op de kelderwanden ontstaan trekspanningen in het metselwerk die niet door het metselwerk kunnen worden opgenomen.
Goed doorlatende grond als aanvulling langs de keldermuren gebruiken, hierdoor is er minder kans op lekkage.
Een alternatief is drainage rondom de kelder.
Gemetselde kelders op staal:
De bovenbelasting kan worden gedragen door de gehele keldervloer of door in deze vloer aan te brengen versterkte stroken.Keldervloeren boven de hoogst aanwezige grondwaterstand kunnen als normale betonvloeren worden uitgevoerd. (eventueel direct op het zand)
Gemetselde kelders onder het grondwaterpeil:
Bij kelders onder het grondwaterpeil de muren minstens 1.5 steens dik (3 halfsteensmuren met sterke specielaag ertussen) uitvoeren.Tevens de wanden plaatsen op een kim om een doorgaande naad tussen vloer en wand te voorkomen.
Op deze kim eventueel een injektiesysteem toevoegen (zoals gebruikelijk bij betonstortnaden) om injecteren van de verbindig mogelijk te maken.
Bij meer dan 1 meter waterdruk geen gemetselde kelders meer toepassen.
lekkende gemetselde kelders:
In de loop van de tijd wordt, door invloeden van buitenaf zoals het verzurende milieu, het kalkgehalte in de steen minder, waardoor de steen poreus wordt. Vocht kan op deze manier naar binnen treden. Om dit gebrek adequaat te lijf te gaan zijn een aantal systemen beschikbaar.Zo kan men bijvoorbeeld de buitenste 2 centimeter van de steen impregneren met een afdichtingvloeistof met dieptewerking. Deze stof gaat een verbinding aan met het in de steen aanwezige kalk.
Ook kan men de steen injecteren. Hierbij worden een rij of rijen gaten in de steen geboord, waarna een injectievloeistof onder hoge of lage druk in de steen en voeg wordt aangebracht. Deze injectievloeistof gaat eveneens een verbinding aan met stoffen in het oorspronkelijke metselwerk, waardoor een ondoordringbare barrière wordt gerealiseerd.
De in het werk gestorte betonnen kelder:
Bij het ter plaatse storten is bijna alles mogelijk.
Voor een economisch resultaat is echter vaak enige mate van repetitie noodzakelijk.
Keldervloeren worden doorgaans in constructief beton uitgevoerd waarop de
wanden door middel van stekken en kimplaten aangestort worden.
De wanddikte van een betonnen kelder is afhankelijk van de optredende
horizontale krachten, het optredend buigend moment, de waterdichtheid en de
aansluiting op het opgaand werk. Zie hierboven bij metselwerk over injecteren
kimnaden.
Beton goed verdichten / wanden vrij snel storten anders kans op ontmenging en
ontstaan er grindnesten, waardoor de lekkage kansen toenemen.
De kelderwanden aan de buitenzijde eventueel afplakken met bitumen.
Het nadeel van een betonnen kelder t.o.v. een gemetselde kelder is het geringere absorbtievermogen van beton waardoor eerder zichtbare condensatie op de wanden voorkomt.
Dit is meestal een gevolg van de condensatie van de aanwezige waterdamp in de lucht.
Bij een hogere temperatuur kan de lucht veel meer vocht bevatten dan bij een lagere.
Condensatie doet zich vooral voor in ruimten waar veel met water wordt gewerkt.
Condensatie is het eerst op de koudste oppervlakken te zien. Ramen en tegels zijn een bekend
voorbeeld, maar ook metalen delen zoals waterleidingen.
Wanneer je vermoedt dat condensatie de oorzaak van de vochtige kelder is kun dit kontroleren door
een stukje aluminiumfolie op de muur te plakken. Slaat het vocht hier in parels
op neer, dan is er sprake van condensatievorming.
Op poreuze muren ontstaan geen vochtparels. Het vocht trekt op het moment dat het condenseert in de muur.
De beste manier om van condensatie af te komen is het wegnemen van de oorzaak.
Ventilatie is in elk geval aan te raden.
Condensatie vorming op muren is, naast het wegnemen van de oorzaken, te bestrijden door het aanbrengen van een isolerende laag op de muren.
Let wel op !! Het probleen kan zich naar elders verplaatsen.
De prefab gestorte betonnen kelder:
Prefab kelders worden vervaardigd uit hoogwaardig beton onder de meest gunstige omstandigheden geproduceerd.Ze worden daardoor door verschillende leveranciers gegarandeerd waterdicht voor minimaal 10 jaar geleverd en geplaatst.
zie link verwijzingen bij externe sites van derden:
Betonnen prefab kelders worden gemaakt en geleverd als:
- Standaard geprefabriceerde kelder
- Maatwerk geprefabriceerde kelder
De maatwerk feprefabriceerde kelders worden in elke gewenste maat geleverd tot maximaal ca 449 cm x 1500 cm Groter dan dit is niet mogelijk i.v.m. transport over de openbare weg.
Isolatie en drainage van kelders:
Belangrijk voor zowel nieuwe als bestaande kelders is dat de wanden vochtvrij zijn en een constante temperatuur krijgen.Met isolatie en eventueel drainage kan dat worden bereikt.
Isolatie.
Bij het isoleren van kelderwanden aan de buitenzijde moet men met name rekening houden met vochtbelasting, gronddruk en aantasting door ongedierte en zuren.Bij een verkeerde materiaalkeuze bestaat kans op het nat worden van de isolatie en/of inwendige condensatie door damptransport.
De vochthuishouding van de constructie wordt een constante factor.
Het damppunt kan dan zodanig worden verlegd dat de vochthuishouding in de kelder beter te reguleren is.
Het opbrengen van de harde isolatieplaten geschiedt door verlijming met een speciale lijm.
Het volledig coaten en/of isoleren van een prefab betonnen kelder aan de buitenzijde
wordt door de fabrikanten van prefab kelders ten sterkste afgeraden.
Bij een volledige coating kan de betonnen wand geleidelijk volledig uitdrogen, waardoor er krimpscheurtjes kunnen ontstaan.
Als er van de kelder een warm vertrek moet worden gemaakt, dan mag de kelder uitsluitend aan de binnenzijde worden geisoleerd.
Drainage
Wanneer rondom of onder de kelder / fundering een drainage systeem wordt aangelegd dan wordt het regenwater sneller afgevoerd en is het bouwwerk nog beter tegen indringing van vocht beschermd.Vloerverwarming beganegrondvloer boven een kelder
Bij toepassing van vloerverwarming op de begane grond, wordt door prefab kelderbouwers geadviseerd om boven het keldergedeelte geen vloerverwarming aan te brengen of de vloer zeer goed te isoleren. De temperatuur in de kelder neemt door vloerverwarming namelijk erg toe.Bouwkundig detailleren voor tekenaar en ontwerper:
dd: 06-05-2016
| extra informatie behorende bij: | De gemetselde kelder: |
|
funderingen: oude kelderconstructies:
| extra informatie behorende bij: | De gemetselde kelder: |
|
artikel Bouwwereld (1967 en --)
